Auschwitz-Birkenau,  PODRÓŻE,  Polska

Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau

Powstanie niemieckiego obozu

Trudno jest opisać odczucia i wrażenia towarzyszące, gdy znajdziesz się na terenie niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Nie można zrozumieć ogromu cierpienia i okrucieństwa ludzi do swoich bliźnich. Jak człowiek może zgotować piekło drugiemu człowiekowi. W 1939 roku miasto zajął Wermacht i zostało wcielone do III Rzeszy dekretem Hitlera z 8 października 1939 roku. Zmieniono również nazwę miasta z Oświęcimia na Auschwitz. To właśnie tu znajduje się najbardziej znany niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau.

Obóz koncentracyjny Auschwitz to miejsce terroru i ludobójstwa powształ w połowie 1940 roku. Pierwszy transport Polaków do obozu odbył się 14 czerwca 1940 roku z więzienia w Tarnowie. Obóz koncentracyjny w Auschwitz to jeden z czterech założonych na okupowanej ziemi polskiej ,inne obozy powstały na Majdanku, w Warszawie i Płaszowie.

„Brama Śmierci”

“Kiedy zobaczyłam napis „Arbeit macht frei”, pomyślałam, że nie będzie źle, bo ja się roboty nie boję, pewnie mnie wkrótce zwolnią. Nieraz przecież pomagałam dziadkom przy sianokosach.”

Autorka: Zofia Posmysz ( wspomnienie dotyczące pierwszego dnia pobytu w obozie koncentracyjnym Auschwitz).Dama Orderu Białego,pisarka i scenarzystka, zmarła w 2022 roku w  wieku 99 lat.

“Praca czyni wolnym” te krótkie i bardzo wyraziste sformułowanie zostało rozpowszechnione przez protestanckich niemców a zostało  zaczerpnięte z  Ewangelii według św. Jana 8:32 .Cytat : 32 I poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli.

Wysiedlenia mieszkańców

Przed II wojną światową Żydzi stanowili większość mieszkańców Oświęcimia a zamieszkiwali te tereny już od drugiej połowy XVI wieku. Po wkroczeniu niemieckich wojsk do i zmianie nazwy miasta na Auschwitz. Pod koniec listopada 1939 roku spalili Wielką Synanogę w w grudniu nakazano nosić opaski z niebieską Gwiazdą Dawida. Większość ludności żydowskiej zginęła w Auschwitz.W mieście mieszkało ponad 7 tysięcy Żydów. 9 marca 1941 roku Niemcy rozpoczęli wysiedlenia  Żydów z Oświęcimia do gett. Podczas wysiedleń wszystkich okolicznych wiosek wokół Oświęcimia uzyskano teren ogromny teren, budynki zniszczono a dobytek zarekwirowano.

Cały obóz podzielony jest na obóz główny KL Auschwitz I w Oświęcimiu , Auschwitz II – Birkenau w Brzezince oraz KL Auschwitz III – Monowitz w Monowicach. Aby powstał ten ogromny teren pod powstanie niemieckiego obozu, Niemcy wysiedlili okoliczną ludność aby tym samym pozbyć się świadków. Wysiedlenie odbyło się na przełomie 1940 i 1941 roku. Budyki wysiedlonych były rozbierane a pozyskane materiały wykorzystywano pod budowę baraków. W samym sąsiedztiw Auschwitz rozebrano ponad sto budynków , a na terenie Brzezinki ponad 500 gospodarstw zostało rozebranych. W innych okolicznych miejscowościach  wokół Oświęcimia( Auschwitz) również wysiedlano ogrom domostw i ludzi. Cakowicie zniszczono aż osiem wsi i wysiedlono 17000 Polaków i Żydów.

Obóz Auschwitz 

Powstał z przedwojennych koszar wojskowych które coraz bardziej się rozrastały aż obejmował około 40 km2 terenu. Auschwitz I to obóz główny. Mieściła się tu siedziba administracji garnizonowej (SS Standortverwaltung), dowódcy miejscowego garnizonu oraz komendanta KL Auschwitz I. Była tu siedziba biur wydziału politycznego i wydziału zatrudnienia, tu znajdowały się magazyny zaopatrzenia i różne warsztaty warsztaty. Wiosną 1941 roku powiększono obóz koncentracyjny Auschwitz wysiedlając mieszkańców Brzezinki i okolicznych miejscowości .

“Auschwitz to symbol zła, ale nie tylko symbol. Tam zamordowano więcej niż milion ludzi. Milion Żydów i jeszcze dziesiątki tysiące innych! Auschwitz stał się czarną, ciemną otchłanią ludzkiej-nieludzkiej historii, a polska ziemia, która dla Żydów przez ponad 800 lat była ziemią wspólnego życia i spokoju, stała się przez Niemców przeklętą ziemią. Auschwitz to symbol barbarzyństwa, nieludzkości, rasizmu i ksenofobii!”

Autor: Szewach Weiss- izraelski polityk, ambasador Izraela w Polsce w latach 2000–2003.

Muzeum Auschwitz

Zwiedzając muzeum zobaczymy dokumenty historyczne, książki szpitalne, Wykaz zmarłych więźniarek, wykazy rzeczy po zmarłych więźniach, wykaz deportowanych z Warszawy. Telegramy dotyczące zatrudnienia więźniów, telegramy po ucieczce więźnia i o śmierci więźnia. Rozkazy komendantury KL Auschwitz ,karty z książki kostnicy, meldunek o usunięciu złotych zębów. Różnego rodzaju nakazy, rozkazy , zamówienia , rachunki za zakup i zezwolenie na wyjazd po Cyklon B.

Oprócz dokuemntów w muzeum znajdują się przedmioty osobiste jak okulary, szczczotki grzebienie, protezy, włosy , ubrania i buty ,garnki. Ogrom walizek podpisanych przez właścicieli .

Wykaz nowo przybyłych więźniów wraz Maksymilianem Kolbe.

W muzeum oprócz dokumentów o których już wspominałam znajdziemy ogromną Księgę Imion w bloku nr 27. Zapisano w niej nazwiska pomordowanych na dowód wiecznej pamięci. Wystawa pt. “Szoa” (Zagłada) przygotował jerozolimski Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem.Składa się z kilku sal a w jednej z nich znajduje się Księga Imion. Na specjalnych ogromnych kartach spisane zostały imiona i nazwiska zgładzonych 4,2 mln europejskich Żydów, których dane udało się  ustalić.

Kreamtorium zagłady

Do obozu trafiało trafiało wielu  Żydów z gett i innych obozów, jednak większość z  nich nie przeżyła. Tylko nieliczni nadawali się do pracy. Za czym jednak do tego doszło trafiali dochodziło do selekcji. Selekcjonowano kto nadaje się do pracy, rozdzielano kobiety i mężczyzn, a potem prosto z rampy kolejowej prowadzeni byli do rozbieralni gdzie golono im włosy, wyrywano złote zęby i odbierano cenne przedmioty jeśli jeszcze takie mieli przy sobie. Zaprowadzeni  do komór gazowych gdzie mordowano ich zabójczym gazem Cyklonem B. W obozie Auschwitz zamordowano ponad milion ludzi a do dnia dzisiejszego nie udało się ustalić dokładnej liczby ludzi gdyż często po przybyciu do obozu nie byli rejestrowani tylko od razu trafiali do komór gazowych.

Plan komory gazowej i krematorium II oraz hala pieców krematorium II

Puszki w których znajdował się Cyklon B

Możemy również zobaczyć dokumenty związane na zakup Cyklonu B silnie trujacego związku chemicznego. Jak na ironię  Cyklon B którym mordowano Żydów wynalazł niemiecki chemik pochodzenia żydowskiego Fritz Haber urodzony we Wrocławiu. On również musiał uciekać z Niemiec w 1933 roku a rok później zmarł w Bazylei. Podczas I wojny światowej testował gazy bojowe z czym nie mogła pogodzić się jego żona, która popełniła samobójstwo.

Podczas współpracy z niemiecką korporacja chemiczną produkującą pestycydy szukał dobrego środka zwalczającą pchły, wszy i pluskwy  między innymi na statkach oceanicznych,magazynach itd. Wtedy opracowano właśnie cyklon B który miał służyć innym celom jednak okazało się inaczej .

W muzeum znajdują się również przedmioty ukazujące nam jak żyli więźniowie w barakach ,sienniki na których spali stłoczeni, łazienki i toalety. Oprócz wyposażenia baraków więziennych  również  wyposażenie obozowych szpitali, a także przedmioty związane z administracją i organizacją obozu.

Więźniów oznaczano i klasyfikowano różnymi kategoriami

  • Trójkąt czerwony – oznaczał więźniów „politycznych”. Więźniami politycznymi w KL Auschwitz byli przede wszystkim Polacy.
  • Trójkąt zielony – oznaczał więźniów „kryminalnych”
  • Trójkąt czarny – oznaczał więźniów „aspołecznych” – za „aspołecznych” uznano Romów którzy przebywali w obozie cygańskim
  • Trójkąt fioletowy – oznaczał więźniów świadków Jehowy
  • Trójkąt różowy – oznaczał więźniów homoseksualnych

Brzezinka

Ściana Straceń

Przy bloku 11 znajduje się rekonstrukca ściany straceń gdzie wykonywano egzekucje i rozstrzelano tam kilka tysięcy osób. Tak tracono głównie członkowie organizacji konspiracyjnych i więźniów politycznych. Ściana została rozebrana w 1944 roku gdy obóz jesze istniał. Jednak oprócz rozstrzeliwania stosowano jeszcze wiele innych kar jak np. kara chłosty, kara słupka, zamykanie w ciemnicach gdzie przebywali w zupelnych ciemnościach nawet parę tygodni. Karano również w celach do stania gdzie było bardzo mało miejsca, a umieszczano w nich aż po czterech więźniów. Stosowano również śmierć głodową lub wieszano, rozstrzeliwano. Największa egzekucja pod Ścianą Straceń odbyła się 28 października 1942 roku gdzie rozstrzelano około 280 Polaków więzionych w KL Auschwitz.

Ściana straceń w Obozie Koncentracyjnym Auschwitz I
W tym miejscu wykonywano egzekucje przez powieszenie .Największa tak egzekucja została przeprowadzona na 12 Polakach 19 lipca 1943 roku

Życie w obozie

Więźniowie po selekcji trafiali do przepełnionych baraków gdzie walczono o  każdy kawałek wolnego miejsca i porzywienia. Po rozbudowie budynków po koszarach wojskowych powstały duże sale jednak mimo tej rozbudowy nie zlikwidowano przepełnienia w barakach . Oprócz tego ogromnym problemem załatwianie potzeb fizjologicznych. Więźniowie spali na siennikach rozkładanych na podłodze. Często chodzili brudni przez brak możliwości korzystania z wody. Więźniowie chorowali w często zimnych barakach, panowały wszy i inne choroby w tym również ograniczone racje żywnościowe.

Brak warunków higienicznych doprowadzały do różnego rodzaju chorób skóry, świerzbu, czyraków, ropni, owrzodzeń i wielu zakażeń. Więźniowie oprócz głodowych racji, żywnościowych byli wyczerpani ciężką pracą od świtu do późnego wieczoru. Panowały epidemie i zarazy, gruźlica czy zapalenie opon mózgowych do tego zatrucia pokarmowe. Szpitale obozowe były prowadzone przez lekarzy SS, były równie zapchlone i brudne jak baraki. Tam również panowało przepełnienie.

Najbardziej chorych odsyłano do komór gazowych, przeprowadzano selekcje, zabijano najciężej chorych dożylnymi iniekcjami stężonego perhydrolu, eteru i innymi związkami chemicznymi. Przeprowadzano brutalne eksperymenty na ludziach. Josef Mengele zwany Aniołem Śmierci w obozie Auschwitz przeprowadzał swoje pseudomedyczne eksperymenty.Jego obiektem zainteresowania były bliźnięta na których testował dosłownie wszystko.

Krematorium I działało od sierpnia 1940 roku do lipca 1943 roku i zabijano w nich nowo przyworzonych Żydów. Natomiast w 1942 roku rozpoczęto budowę w Brzezince 4 wielkich komór gazowych i krematoriów. Aby zatrzeć ślady swoich zbrodni 20 stycznia 1945 roku wysadzono w powietrze krematoria II i III, a 26 stycznia krematorium V.Auschwitz zostało wyzwolone 27 stycznia 1945 roku przez żołnierzy radzieckich.

Wysadzone krematorium II

Galeria fotografii

W miejscowości BAD AROLSEN  znajduje się Kolekcja Archiwum Arolsen gdzie znajduje się ponad 120 000 bezcennych dokumentów z   danymi personalnymi, numerami obozowymi, okoliczności aresztowaniń czy przyczyn śmierci.

Archiwum w Arolsen

Adres: Große Allee 5-9, 34454 Bad Arolsen


Źródło: Wikipedia , Miasto Oświęcim, strona muzeum Auschwitz Birkenau

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

error: Content is protected !!