Genealogia – poszukiwanie przodków – Metryki

Poszukiwania genealogiczne w Archiwach Państwowych

Za czym rozpoczniemy poszukiwania w archiwach warto odwiedzić najpierw parafię naszych przodków. Warto wcześniej się umówić z proboszczem ( lub wikarym jeśli nie ma proboszcza), którzy jeśli mamy jakieś dane to pomogą nam na miejscu odnaleść odpowiedni wpis. Na parafiach znajdują się zazwyczaj księgi do 100 lat wstecz. Wcześniejsze akta znajdziemy w Archiwach Państwowych. Po parafiach możemy zadać pytanie odpowiedniemu Urzędowi Stanu Cywilnego. Nie zawsze znajdziemy akt w tej parafii gdzie myślimy, może się okazać że jest w którejś z okolicznych miejscowości. Dzieje się tak, gdy nie jesteśmy w 100 % pewni parafii swoich przodków i nie mamy dokładnych danych parafii.

Na przykład ja szukałam aktów w parafi Zielona (powiat żuromiński) w gminie Kuczbork-Osada (woj.mazowieckie). Akt ślubu dziadków znajdował się właśnie tam. Jednak już pradziadków nie, więc trzeba szukać gdzieś w okolicy. Tu naprowadziły mnie na poszukiwania nazwy powiatu i gminy (czyli Żuromin lub Kuczbork-Osada). Okazało się, że akta były w Kuczborku-Osada. W końcu po wyczerpaniu naszych możliwości poszukiwawczych udajemy się do Archieum Państwowego.

Powinniśmy ustalić informacje jak numer, nazwa zespołu i sygnatura jednostki. Jeśli sprawi nam to trudność to pracownicy archiwum nam z chęcią pomogą w odnalezieniu odpowiedniego zespołu archiwalnego. Dokumentacja w archiwum jest podzielona i bardzo dokładnie oznaczona. Spotkamy się tutaj z zespołami, jednostkami i sygnaturami. Co to znaczy?

Szukaj tutaj:Katalog Zasobów Metrykalnych

Wpisz nazwę miejscowości, parafi -znajdziesz wszystkie dane potrzebne do dalszych poszukiwań . Dowiesz się z jakich lat znajdują się ksiegi w parafii i archiwum lub na stronie Polskiego Towarzystwa Genealogicznego idź do zakładki Skanoteka i wpisz nazwę miejscowości pochodzenia przodków.

Przykład: parafi Zielona (powiat żuromiński) w gminie Kuczbork-Osada (woj.mazowieckie)

Przy poszukiwaniach w wielu bazach danych (artykuł Poszukiwanie przodków – Bazy danych) często natkniemy się na jakieś problemy przy poszukiwaniach. Również nie jest mi obcy taki problem, który na chwilę obecną jeszcze nie rozwiązałam ale tak jest właśnie z genealogią. W tym celu pomocne są  nam Archiwa Państwowe, które udostępniają materiały archiwalne. Możemy umówić się na określony dzień i godzinę w archiwum i samodzielnie przeglądać księgi lub cyfrowe archiwa udostępnione nam na miejscu w czytelniach. Na początek jednak polecam sprawdzenie na stronie Genealodzy czy interesujące nas metryki już są tam zdigitalizowane lub na stronie genealogicznej MyHeritage

Po upływie oreślonego czasu urzędy przekazują akta stanu cywilnego do Archiwów Państwowego

• akty urodzenia oraz akta dotyczące rejestracji urodzenia – po 100 latach
• akty małżeństwa, akty zgonu oraz akta dotyczące ich rejestracji – po 80 latach

Zasady korzystania z Archiwum Państwowego

Z archiwum może korzystać każdy zazwyczaj po umówieniu. Nie musimy się starać o jakąś specjalną zgodę czy uzasadniać naszej wizytę. Na miejscu możemy samodzielnie korzystać z akt dla celów prywatnych, spadkowych czy naukowych. Oczywiście jeśli wiemy dokładnie czego chcemy szukać ( imię , nazwisko, przybliżona data urodzenia, zgonu czy ślubu, miejsce zamieszkania czy pochówku). Wszystkie informacje jakie uda się nam zebrać.

Na miejscu w archiwum zgłaszamy chęć zapoznania się z aktami nas interesującymi i wypełniamy „Zgłoszenie użytkownika”. Najlepiej zapoznać się z zasadami archiwum na stronie internetowej, gdyż niekiedy wymagane jest przesłanie wcześniej elektronicznego zamówienia i zarezerwowanie miejsca w czytelni. Możemy również zlecić archiwistom poszukiwania określonych informacji (kwerenda).

Przykładowy wniosek o wydanie dokumentów z akt stanu cywilnego – APW3_2011_oddzial-

Archiwum Państwowe w Warszawie – Karta usług APW-3

Poszukiwania archiwalne

Samodzielne korzystanie z Archiwów Państwowych  jest bezpłatne. W Archiwum Państwowym możemy również zamówić  płatne usługi jeśli potrzebujemy pomocy przy wyszukiwania informacji i danych (kwerendy), sporządzania wyciągów, wypisów, odpisów, kserokopii, fotokopii, mikrofilmowania, skanów, nagrań dźwiękowych. Cennik najlepiej sprawdzić wcześniej na stronie internetowej archiwum. Jednak na miejscu możemy samodzielnie kopiować materiały archiwalne przy użyciu własnych urządzeń, możemy zrobiś zdjęcie lub skan bez lampy czy innych oświetleń. Nie ponosimy wtedy żadnych opłat.

Co znajdziemy w archiwach:

• akta, dokumenty i korespondencje,
• mapy i plany,
• fotografie, filmy i mikrofilmy,
• nagrania dźwiękowe i audiowizualne.
• dokumentacja finansowa, techniczna

Poszukiwania genealogiczne to łączenie faktów, dedukowanie i analizowanie danych jakie posiadamy. Tak jak już kilka razy wspomnałam podstawą jest cierpliwość i czas. Nie rozwiążemy wszystkiego od razu, rób to na spokojnie.

Błędy w aktach

Ważne są dokładne poszukiwania i skrupulatne sprawdzanie danych, aby potem nie pojawiły się problemy typu ” TO nie mój przodek ” i praca którą wykonaliśmy okaże się w dużej części niepotrzebna bo dotyczyła nie tej/tych osób co potrzeba.

• Dzieje się tak gdy chcemy szybko znaleść przodków i wpisujemy dane np. już do drzewa genealogicznego bez dokładnego sprawdzenia rzekomego przodka który może nim jednak nie być!.
• Niedokładne zbadanie osoby, danych czy brak potwierdzenia jakimś aktem/dokumentem może zaburzyć naszą pracę

Takie błędy popełniają często tworzący drzewo genealogiczne na stronie MyHeritage, można łęczyć tam drzewa genealogiczne z innymi członkami rodziny nawet tej dalszej, ale zdarzają się również o zgrozo ” Kradzieże przodków”. Wszystkie niuanse związane z tym świetnym jakby nie było serwisem genealogicznym wyjaśnia autor bloga Pan Maciej Adam Markowski. Polecam, koniecznie trzeba przeczytać . Dowiecie się jak tworzyć swoją historię oraz o zaletach i wadach serwisu MyHeritage.

MyHeritage, genialny serwis genealogiczny, diabeł wcielony

Miałam sytuację gdzie przodek o nazwisku Jan X mieszkający w tej samej miejscowości co mój prapradziad nie był moim przodkiem ! Niby wszystko się zgadzało bo i jego żona miała na imię Marianna i ta sama miejscowość. Okazało się jednak, że tamtych ludzi i moich prapradziadów dzieliło 20 lat i nie byli moimi przodkami.

Drobne pomyłki w dokumentach:

• w datach, nazwiskach (brak jakiejś litery lub inna litera w nazwisku) przykład z mojego drzewa : nazwisko Biber- niekiedy znajdowałam akta z nazwiskiem Wiber ,Biben) dlatego ważne jest dokładne sprawdzenie takiego aktu.
•  drobne nieścisłości czy błędy w tłumaczeniach dokumentów z języka rosyjskiego czy łacińskiego.
• Znajomość trochę tych języków na pewno ułatwi nam sprawę. Jeśli jednak nie znamy ani słowa to pomocni nam będą genealodzy na forum strony Genealodzy.

Co oznacza podwójne datowanie w aktach?

W aktach przodków żyjących na terenach zaboru rosyjskiego spotkamy się z podwójnym datowaniem. Nie jest to pomyłka tylko zapisano w akcie daty dwóch kalendarzy – gregoriańskiego i juliańskiego.

Przykład : Działo się we wsi Zielona 15/27.07.1884 roku o 1-szej o południu.

Najaprościej wyjaśnić to można tak : kalendarz gregoriański wyprzedza juliański o dwa tygodnie. A bardziej konktretnie na przestrzeni wieków różnice były takie:

• w XVIII wieku -różnica 11 dni
• w XIX wieku – różnica 12 dni
• w XX wieku – różnica13 dni

Według kalendarza gregoriańskiego uwzględniono tzw. lata przestępne. Wiele krajów zmieniło swoj kalendarz juliański na gregoriański w różnym czasie. Kalendarz gregoriański wprowadził do użycia w 1582 roku papież Grzegorz XIII. Polska wprowadziła zmiany zaraz po wydaniu papieskiej bulli , natomiast kraje prawosławne tak jak Rosja wprowadzały kalendarz gregoriański później bo w pierwszej połowie XX wieku. Dlatego wprowadzono podwójny zapis podczas zaborów.

• daty zapisywane były cyrilicą
• zapis przedzielony ukośnikiem /
• warto zanotować w drzewie genealogicznym obie daty
• w drzewie wpisujemy datę drugą z kalendarza gregoriańskiego( datę z kalendarza juliańskiego warto gdzieś odnotować)

Strony przydatne w wyszukiwaniu metryk

Oprócz największej wyszukiwarki metryk Geneteka warto również skorzystać ze stron poniżej w poszukiwaniu metryk.:

1. Gen Baza – Metryki GenBaza, księgi metrykalne kościelne i USC
2. AGAD – zbiory ksiąg metrykalnych i akt parafialnych w AGAD
3. GTG- Górnośląskie Towarzystwo Genealogiczne- Księgi metrykalne z zasobów Archiwum Państwowego w Katowicach
   

   Księgi metrykalne z zasobów Archiwum Państwowego w Katowicach

4. BASIA– Baza zawiera 6 053 473 wpisów z całej Wielkopolski
5. Wspólny projekt genealogiczny Archiwów Państwowych w Toruniu i Bydgoszczy dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego:
6. Księgi metrykalne z lubelskiego
7. Mąłżeństwa z Wielkopolski– indeksacja dziewiętnastowiecznych małżeństw z terenu historycznej Wielkopolski.

Mini słownik Genealogiczny

Filiacja- stosunek  genealogiczny pochodzenia zachodzącego pomiędzy dwoma osobami, wywodzenie syna od ojca

Kopie lub odpisy określonych dokumentów otrzymujemy bez urzędowego potwierdzenia tzn. klauzuli „za zgodność z oryginałem”. Możemy jednak otrzymać takie urzędowe potwierdzenie (np. przy sprawach spadkowych) po złożeniu wniosku.

Kwerenda  to wyszukanie w materiałach archiwalnych danych przez pracownika archiwum

Probant- w genealogi to osoba która zajmuje centralne miejsce na tablicy genealogicznej

Reprografia –zamawianie skanów(to zabezpieczenie oryginałów przed zniszczeniem)

Wstępny lub antenat -w  genealogii oznacza każdego przodka danej osoby: rodziców (ojca, matkę), dziadków (dziadka, babcię)itd.

Zstępny – każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd.

---

Inne artykuły:

Poszukiwanie przodków – Drzewo genealogiczne