Gertrude von Hanau- Księżniczka Hanau i Hořowitz

Historia Gertrudy

Historia Gertrudy zainteresowała mnie do tego stopnia ,że postanowiłam o niej napisać .Wiedziałam że ostatni elektor Hesji – Fryderyk Wilhelm związał się z kobietą nie pochodzącą z rodziny książęcej , nie była ani hrabiną ani baronową .

Była zwykłą kobietą ,wtedy jeszcze do tego mężatką pruskiego  porucznika z dwójką dzieci. Jednak bardziej jej historią zainteresowałam się po rozpoczęciu pracy w Domu diakonów w którym mieści się właśnie dom spokojnej starości .Po rozpoczęciu pracy przy samym wejściu zainteresowało mnie zdjęcie dostojnej damy ,a obok pismo w którym Gertrude von Hanau ofiarowuje pierwotny budynek wraz z ziemią dla domu diakonów Hesji.

---

Od kopciuszka do księżnej

Książę uczynił ją Hrabiną Schaumburg, potem została księżną Hanau i Hořowitz poślubiając Fryderyka Wilhelma I Hesji, ostatniego elektora Hesji -Kassel. Gertruda (z domu Falkenstein ) urodziła się w Bonn 18 maja 1803 roku jako córka aptekarza ,wyszła za mąż za pruskiego porucznika Karla Michaela Lehmanna z którym miała dwóch synów. Jej związek sie jednak rozpadł a dzieci zostały z nią .

Niestety jako,że była katoliczką uznawano ją w dalszym ciągu jako żonę Lehmana (w oczach Boga) mimo ,że była już oficjalną żoną Fryderyka Wilhelma I Hesji. Początkowo więc żyli tak naprawdę  jako bigamiści ,dopiero gdy Gertrude  zmieniła wiarę z katolickiej na wiarę reformowaną książę ponownie ją poślubił .Zamieszkali w Palais Reichenbach w Kassel. Budynek niestety już nie istnieje ,gdyż wybudowano na jego miejscu budynek handlowy i biurowy.Pałac Reichenbach nazywano też Małym Pałacem lub” Pałacem Hanau” i znajdował się w Kassel Obere Königsstraße 30 .

---

Morganatyczny związek

Związek Gertrudy von Hanau z księciem uważano za związek morganatyczny .Co to znaczy :jest to małżeństwo zawarte przez członka rodu arystokratycznego lub dynastii z osobą uznawaną za niższego stanu. Książę poznał Gertrudę w Bonn na studiach ,rozwiodła się z mężem i poślubiła księcia.W jaki sposób książę przekonał porucznika do rozwodu z Gertrudą nie jest mi znana . Lehmann musiał jednak się wtedy pożegnać się z wojskiem gdyż wywleczono na jaw jakiś zaoczny wyrok .Być może w ten sposób udało się namówić go do rozwodu. Poza tym Gertruda urodziła dwoje dzieci Fryderyka Wilhelma I Hesji będąc jeszcze prawowitą żoną porucznika Lehmanna .Nie dość że dopuścili się bigamii to jeszcze doszło do tego cudzołóstwo ,co w XIX wieku wywołało ogromny skandal.

---

Elektor Friedrich Wilhelm 

W 1830 roku doszło do rewolucji związanej z ojcem elektora Wilhelmem II .Wilhelm II poślubił księżniczkę Auguste córkę króla Fryderyka Wilhelma II.Jednak nie był jej wierny ,miał romans z Emilie Ortlöpp  ,która potem została jego żoną .Mieszkała w Palais Reichenbach przy Oberen Königsstrasse w Kassel. Gdy Wilhelm II (późniejszy teść Gertrudy) objął urząd otrzymała tytuł Hrabiny von Reichenbach-Lessonitz .Było to niedopuszczalne w tamtych czasach, został wywołany skandal ,natomiast ona sama była nielubiana .Twierdzono ,że wywołała zły wpływ na Wilhelma II . Stanął on przed wyborem abdykacja albo rozstanie z ukochaną .Postanowił więc mianować swojego syna Friedricha Wilhelma współregentem  i wyjechał do Frankfurtu nad Menem gdzie potem zmarł.

Po przewrocie politycznym w latach 1830/31 roku jako  wielki elektor Friedrich Wilhelm powziął ofensywę przeciwko konstytucji z 1831 roku.

Na swojego głównego ministra wyznaczył  Ludwiga Hassenpfluga, który był za państwem monarchiczno -absolutystycznym. Był on bratem Marie Hassenpflug (tej która opowiadała bajki braciom Grimm) .Jego żoną natomiast została siostra braci Grimm – Charlotte Grimm pochowana  na LUTHERPLATZ

W każdym razie Ludwig Hassenpflug został  ministrem spraw wewnętrznych i sprawiedliwości Hesji to tak jakby został premierem.Wywoływał on gwałtowne spory polityczne co więcej doszło nawet do osobistych i politycznych kłótni pomiędzy nim a elektorem. Zarzucał on nawet elektorowi ,że żył jakiś czas w bigamii z Gertrudą Lehmann (potem „Gertrude von Hanau”), co go bardzo zdenerwowało. Faktycznie było to prawdą ale zachowanie Ludwiga Hassenpfluga było to nie na miejscu .

---

Wygnanie do Czech

W każdym razie elektor Friedrich Wilhelm i Gertruda musieli  wyjechać poprzez zawirowania polityczne w 1867 roku do Czech, gdzie mieszkali tam w swoich posiadłościach, zamku Hořowitz i pałacu miejskim w Pradze.Dlaczego jednak do tego doszło, ano dlatego ,że niestety małżeństwo było problemem klasowym jak już wspomniałam wcześniej.

Niestety nie uznawano Gertrudy i jej dziewięciorga dzieci z Wilhelmem. Odmawiano jej często honorów protokolarnych, niestety te małżeństwo było dla polityki zagranicznej wręcz  katastrofalne. Było to dla Gertrudy wielkim przytłaczającym nieszczęściem .Być może dlatego też ukryła się pod maską osoby aroganckiej i dostojnej o nienagannych manierach.Nawet ja sama patrząc na jej zdjęcie po raz pierwszy odniosłam wrażenie wyniosłości, wtedy jednak nie znałam jeszcze jej historii.

Według heskiego prawa dzieci nie miały prawa dziedziczenia majątku z tytułu spadków, ale mogły dziedziczyć majątek prywatny.Dlatego też ich wysiłki zostały skierowane na  powiększanie swojej fortuny kosztem publicznych pieniędzy.Spowodowało to więc oburzenie  i nie cieszyli się oni dobrą opinią wśród poddanych.Tm bardziej ,że sam  Friedrich Wilhelm I był uważany za aroganta zbyt mocno pewnego siebie,uważającego że wszystko może i że jest nieomylny.Nie przejmował się niczym oprócz swojego własnego interesu.Zmarł w Pradze ale pochowany został w Kassel na LUTHERPLATZ.

Dzieci nie miały prawa do dziedziczenia tronu .Po śmierci ostatniego elektora Hesji Fryderyka Wilhelma tron przeszedł w ręce Hessen-Rumpenheim-linia dziedziczna istniejąca do dziś.

Gertruda po śmierci męża Friedrich Wilhelm I odziedziczyła wraz z dziećmi pokaźny majątek .Zmarła w Pradze ale została pochowana na głównym HAUPTFRIEDHOF -CMENTARZ w Kassel. Została pochowana 12 lipca 1882 roku.W roku 2022 będzie 140 rocznica jej śmierci.

---

Źródło:

• Wikipedia
• Biografia Gertrude Lehmann, Gertrude von Hanau -Wikipedia
• Biografia elektora Hesji Fryderyka Wilhelma
• Biografia Ludwiga Hassenpflug
• Historia Kassel-biblioteka publiczna