Bytom i wspaniałe style XIX wiecznej architektury

Na bytomskich kartach historii

Bytom to miasta często niedoceniane, a musimy wiedzieć, że jest to jedno z najstarszych miast Górnego Śląska. Bytom ma bogatą historię swojego powstania ,wielu zasłużonych mieszkańców przyczyniło się do rozkwitu dawnego Batomia. W naszych głowach jednak zakorzeniona jest bardzo mocno myśl o Bytomiu nieciekawym, brudnym, zakurzonym i zniszczczonym przez przemysł. W pewnym sensie i mnie nie jest obca ta myśl, podobnie jak z CHORZOWEM miałam i nadal niekiedy mam mieszane odczucia. Dopiero poznając historię miasta można nabrać większego szacunku dla miasta które niejedno przeszło. Trzeba spojrzeć szerzej i głębiej w miasto, nie tylko widzieć odrapane kamienice i familoki. Tkwi tu ogromy potencjał który czeka na odkrycie, a wiele kamienic o bogatej historii już doczekało się odnowienia.

O Bytomiu wspominają już zapiski z XI wieku , a jak głoszą podania sam Bolesław Chrobry nakazał wybudowanie grodu na wzgórzu św. Małgorzaty o nazwie Bytom (wzniesienie na Zamłyniu-obecnie dzielnica Bytom-Szombierki). Pierwszy murowany kościół św. Małgorzaty w Bytomiu był najstarszą bytomską świątynią chrześcijańską z 1170 roku ufundowaną przez Bolesław IV Kędzierzawego. Niestety został zniszczony w pierwszej połowie XV wieku.

Mural poświęcony Powstaniom śląskim przy ulicy Karola Miarki 68 w Bytomiu

W Królewskiej Hucie (CHORZÓW) urodził się niemiecki rzeźbiarz określany mianem „rzeźbiarza brązu i żelaza” Theodor Kalide. Jego rzeźby znajdziemy w Chorzowie np. na placu Matejki Chłopiec z łabędziem, Lew śpiący w Bytomiu na rynku to rzeźba z 1873 roku.

„Bachantka na panterze” autorstwa Gabrieli Anny Kańtor to pierwsza w dziejach literatury powieść historyczna o rzeźbiarzu Theodorze Erdmannie Kalide, nazywanym „śląskim Michałem Aniołem”. Urodził się w roku 1801, w Chorzowie na Górnym Śląsku.

Już w średniowieczu wydobywanao tu srebro i ołów. Kruszec w końcu się skończył i jakiś czas był zastój aż do momentu gdy rozkwitło górnictwo i hutnictwo. Miasto zaczęło wtedy rozkwitać na nowo. Na przełomie kilku wieków miało miejsce wiele wydarzeń historycznych ,w XII wike Bytom osiągnął duże znaczenie strategiczne. Po śmierci Władysława opolskiego powstało księstwo bytomskie na czele którego stanął drugi syn Władysława oploskiego Kazimierz bytomski. Po I wojnie śląskiej (1740–1742) Bytom został przyłączony do Prus. Powstania śląskie i obie wojny światowe odcisnęły ślad historyczny w Bytomiu.

**Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny** na rynku w Bytomiu. Pierwsze wzmianki dotyczące kościoła pochodzą z 1231 roku

Wspaniałe kamienice

Bytom leżał na ważnym szlaku handlowym, prowadzącym z Małopolski na Śląsk. Niestety ze średniowiecznego Bytomia pozostało niewiele, najcennieszym zabytkiem jest kościół na rynku. Prawie 800-letni Bytom przyciąga swoją architekturą mieszczańskich kamienic w secesyjnym stylu. Znajdziemy również kilka ciekawych kamienic wymagających remontu np. Kamienica przy ul. Rycerskiej w Bytomiu. Kamienice w stylu secesyjnym, modernizmu, eklektyzmu oraz w stylu neogotyckimi w latach 70-tych XIX wieku.

W Bytomiu znajdziemy również wiele zabytkowych kamienic z przekrojem trendów architektury przełomu XIX i XX wieku. Znajdziemy tu wspaniałe kamienice z wieloma detalami architektonicznymi ,wspaniałymi ozdobnymi drzwiami i oknami czy ozdobnymi balkonami. Zdobienia roślinne ,zdobione głowy nad bramami. Wystarczy przejść się tylko dalej z rynku w stronę ulicy Piekarskiej, Dworcowej czy Rycerskiej. Odnajdziemy wspaniałe wykusze i wieżyczki oraz zdobienia i ornamenty.

Bardzo interesująca kamienica z 1897 roku. Bytom, ul. Podgórna 18 / Rynek 8.

Czerwona kamienica z 1903 roku Bytom, Rynek 20

Zabytkowa kamienica przy Rycerskiej 1 przy rynkuw Bytomiu. Budynek został wybudowany w 1880 roku w stylu historyzmu. Był tu hotel, a w piwnicach winiarnia. Ma zostać ponownie odremontowany jako hotel.

W Bytomiu znajdziemy również dwa zabytkowe cmentarze pod nazwą „Mater Dolorosa” ,zachowały się tam zabytkowe nagrobki wybitnych (polskich i niemieckich) obywateli miasta. Cmentarz żydowski oraz wyremontowany Pałac Tiele-Wincklerów z parkiem zamkowym w Bytomiu Miechowicach(Ul. Jana Dzierżonia 21 ,41-923 Bytom). Warto zajrzeć do 18 hektarowego zabytkowego parku w Bytomiu Fazaniec (z niem. fasan -bażant).Park w XIX wieku wykorzystano na założenie hodowli bażantów. Przez park przebiega szlak turystyczny im. Karola Goduli.

Na skrzyżowaniu ulic Moniuszki i Jagiellońskiej jest umiejscowiona ta przepiękna kamienica w stylu nawiązującym do francuskiego baroku. Portal wejściowy z przełamanym naczółkiem zdobiony po bokach hermami. Bytom ul.Moniuszki 16

Secesyjna kamienica z 1905 r. przy ul. Moniuszki 12 ‒ 14. Na kamienicy znajduje się bardzo ciekawa rzeźba Atlasa stojący na postumencie i podtrzymującego kamienicę

Kamienicy przy ulicy Jainty 19 wybudowana w latach 1886-1887, a elewacja frontów jest w stylu historyzmu z elementami neorenesansu oraz manieryzmu.

Kamienica pochodzącą z 1902 roku zaprojektował Konrad Segnitz. ul. Jainty 18 i rogu Webery w Bytomiu

Przedsiębiorca Godula zasłużył się w rozwoju gospodarczym Górnego Śląska.Dzięki swojemu uporowi i pracowotości dorobił się ogromnego majątku w skład którego wchodzio aż 19 kopalń rud cynku , 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty cynku oraz tereny takie jak między innymi: Orzegów czy Szombierki. Po śmierci pochowany w Bytomiu na Szombierkach w krypcie Kościóła Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Godula cały swój majątek zapisał w testamencie swojej wychowance Joannie Gryzik ( nie była z nim spokrewniona).Polecam przeczytać książki „Śląski Kopciuszek” i „Pani na Kopicach” autorstwa Gabrieli Anny Kańtor.

Bardzo charakterystyczny budynek liceum w secesyjnym stylu znajduje się na Placu gen. Władysława Siorskiego założonego w 2. połowie XIX wieku. Kiedyś plac ten nazwano Kaiserplatz (plac Cesarski) , tu toczyły się kiedyś na skwerze spotkania i defilady jednak po wojnie skwer przecięła linia tramwajowa.

IV Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego, przy placu Władysława Sikorskiego jest przykładem architektury secesyjnej.

Obok znajduje się Opera Śląska w Bytomiu. Neoklasycystyczna budynek powstał w 1901 roku i mieścił się tutaj teatr miejski, dopiero po wojnie powstała opera.

Przed Muzeum Górnośląskie w Bytomiu znajduje się tablica upamiętniająca wyprawę szlakiem Jana III Sobieskiego. Szlak Sobieskiego Kraków – Wiedeń liczy 520 km na cześć wyprawy śladami Odsieczy Wiedeńskiej. Kolejno w odwiedzanynch miastach zostaje zasadzona sadzonka lipy w 330 rocznicę Wiktorii Wiedeńskiej.

Trafiamy w końcu na przyjemny Plac Akademicki otoczony zielenią z ogromną fontanną na środku. Niedaleko centrum znajdziemy miejsce na chwilę odpoczynku.

Ten pięknie odnowiony kościół św. Jacka w Bytomiu jest cennym przykładem architektury późnej fazy neoromanizmu, został wzniesiony na wzór średniowiecznej katedry w Limburgu nad Lahnem. Kościół św. Jacka w bytomskiej dzielnicy Rozbark powstał w latach 1908-1911.