Zbiór bajek Braci Grimm

 Baśnie Braci Grimm

Wspaniałe baśnie które z chęcią czytają i oglądają nie tylko dzieci ale również dorośli.Wszyscy niewątpliwie znamy wspaniałą kolekcję  pięknych i pouczających baśni .Baśnie gdzie dobro zwycięża zło i niegodziwość. Losy Kopciuszka, Jasia i Małgosi ,Czerwonego Kapturka , Królewny Śnieżki  i wielu,wielu innych wspaniałych opowieści zebranych i spisanych oraz również przez nich samych napisanych .

W baśniach zauważymy żywe powiązania i często podobieństwa z baśniami  francuskiego  baśniopisarza epoki baroku Charles Perrault który tworzył w XVI wieku. Jego zbiór baśni Bajki Babci Gąski opublikowane już w 1697 roku.Odnajdziemy w niej opowieści oparte na ludowych motywach ,również „Czerwony Kapturek”(powstało parę wersji Czerwonego Kapturka). „Śpiąca królewna „np, w baśni Perraulta była bardziej straszna i drastyczna , dlatego też bracia Grimm opowiedzieli tylko pierwsza część baśni która kończyła się dobrze . Jednak w  wersji francuskiego pisarza jest też druga część , bardziej mroczna i  dramatyczna ,której lepiej nie opowiadać dzieciom . Jest ona pomijana w wydaniach dla dzieci ,natomiast u Braci Grimm nie ma jej wcale.

A brzmi ona tak:

„Książę, po poślubieniu pięknej królewny zabrał ją do swojego zamku, gdzie rozpoczęli wspólne, szczęśliwe życie. Wkrótce urodziły się im syn i córka. Jednak matka księcia była potworem, ludożerczynią, która uwielbiała pieczeń z małych dzieci. Dzieci księcia i królewny znalazły się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Podczas nieobecności księcia, królowa wysłała dzieci i ich matkę do odległego zakątka w lesie. Tam wydała polecenie kucharzowi, by przygotował z nich pieczeń. Kucharz, chcąc ratować dzieci, przygotował dla królowej potrawę z barana i kozy, którą podał jako pieczeń z dzieci. Następnie, królowa, która nie spostrzegła oszustwa, kazała sobie podać potrawę z księżniczki. Kucharz wykonał polecenie, ale zamiast księżniczki podał upieczoną łanię. Wkrótce ludożerczyni odkryła podstęp kucharza. Chcąc się zemścić przygotowała wannę pełną żmij. Zamierzała wrzucić tam księżniczkę, jej dzieci i kucharza. Jednak książę przybył w samą porę na pomoc. Zdemaskowana królowa sama rzuciła się do przygotowanej wanny.”

Prawda ,że nie jest to przyjemne zakończenie bajki dla dzieci.

---

Powiązania bajek 

Nie wiedziałam nawet ,że również francuski pisarz Charles Perrault bazował na innych baśniach włoskiego  pisarza Giambattista Basile pochodzącego z Neapolu który  również  bazował na opowieściach i podaniach ludowych. Okazuje się więc ,że Bracia Grimm nie byli pierwszymi pisarzami którzy czerpali inspirację z wierzeń i podań ludowych w swoich baśniach.Baśnie pisarza Giambattista Basile (dworzanina )zostały wydane pośmiertnie.

I znowu okazuje się ,że baśnie i ich struktura nawiązuje do Dekameronu – Giovanni Boccaccio .Im bardziej zagłębiałam się z pochodzenie bajek i baśni , tym dalej przesuwałam się w czasie do najdalszych wierzeń i podań  ludowych. Dekameron w 1559 roku umieszczono na liście ksiąg zakazanych.

O czym była ta księga , ano o tym jak grupa ludzi schroniła się przed zarazą w okolicach Florencji . Jest to zbiór aż 100 nowel !Wszystko rozgrywało się w 1348 roku gdzie  przeciągu 10 dni gdzie grupka florentyńczyków opowiadała sobie różnego rodzaju opowieści dla zabicia czasu.I tam również napotkamy na przywary ludzkie typu obłuda,głupota skąpstwo ,rozpusta , odnajdziemy opowieści o flirtach , miłościach i zdradach

Tak cofając się w czasie trafimy w końcu na opowieści z Księgi tysiąca i jednej nocy .Wspaniały zbiór ponad 300 baśni o staroindyjskich ,perskich czy asyryjskich legendach .W prologu napotkamy na wątek a Szeherezady,która aby uniknąć śmierci opowiada sułtanowi przez 1001 nocy wymyślone przez siebie historie „Opowieść o królu Szahrijarze i królowej Szeherezadzie” .

Możemy więc zobaczyć jak na przełomie wieków przekazy wierzeń ,mitów czy legend był jeden najważniejszy

DOBRO MUSI ZWYCIĘŻYĆ ZŁO

---

---

Gawędziarze

Baśnie Grimm wiele czerpią z tych baśni  i znalazły swoje odzwierciedlenie w bajkowej kolekcji braci Grimm.Powodem że tak się stało  był to ,że na terytoria niemieckie napłynęło z Francji wielu hugenockich uchodźców między innymi kobieta (nota bene bardzo interesująca postać ) DOROTHEA VIEHMANN gawędziarki mieszkającej w BAUNATAL,bez której nie powstałby ten wspaniały zbiór baśni .

Zajrzyj do artykułu o gawędziarce a zrozumiesz jak bardzo gawędziarka przyczyniła się do powstania tego wspaniałego zbioru baśni . Nie tylko ona zresztą , Grimmowie przemierzali wioski gdzie spotykali zwykłych prostych ludzi ,którzy opowiadali im wspaniałe  opowieści i legendy ,które oni skrupulatnie spisywali.

Pewnego razu … – Dorothea Viehmann

---

Bajki Dorothey Viehmann:

KHM 6: Wierny Jan lub Wierny Jan ( Der treue Johannes )

KHM 9: Dwunastu braci ( Die zwölf Brüder )

KHM 29: Bajka o diable z trzema złotymi włosami( Der Teufel mit den drei goldenen Haaren )

KHM 34: Clever Elsie ( Die Kluge Else )

KHM 61: Mała Stronnictwo ( Das Burle )

KHM 63: Trzy Pióra ( Die drei federn )

KHM 71:Sześciu zawsze da sobie radę (Sechse kommen die ganze Welt durch)

KHM 76: Goździk ( Die Nelke)

KHM 89: Gęsia pokojówka ( Die Gänsemagd )

KHM 94: Mądra wieśniaczka ( Die Kluge Bauerntochter )

KHM 98:Doktor wszechwiedzący ( Doktor Allwissend )

KHM 100: Czarny bart diabła( Des Teufels rußiger Bruder )

KHM 102: Strzyżyk i bar( Der Zaunkönig und Der Bar )

KHM 106: Chłopiec biednego młynarza i kotek ( Der arme Müllersbursch und das Kätzchen )

KHM 108: Hans mój jeż( Hans mein Igel )

KHM 111: Wyszkolony myśliwy( Der gelernte Jäger )

KHM 115: Jasne słońce przynosi go do Światła ( Die klare Sonne bringt to an den Tag )

KHM 118: Trzej Cyrulicy ( Die drei Feldscherer )

KHM 125: Diabeł i jego babcia ( Der Teufel und seine Großmutter )

KHM 127: Żelazny piecyk ( Der Eisenofen )

KHM 128: Lazy pokrętła ( Die Faule Spinnerin )

---

Inni gawędziarze

Nie tylko Dorothea Viehmann była źródłem  z którego Grimmowie zbierali bajki . Innymi gawędziarzami o których prawdopodobnie nie słyszeliście była rodzina Hassenpflug  ,ojciec pochodził ze starej heskiej rodziny,natomiast matka pochodziła z  hugenockich emigrantów z Francji. Dzięki tej rodzinie bracia zgromadzili najwięcej baśni i opowiadań dla dzieci.głównie dzięki córkom Hassenpflug .Część opowieści pochodzi z Hanau gdy tam mieszkali , późniejsze opowiadania pochodzą z Kassel.

---

Bajki Marie Hassenpflug 

Marie Magdalene Elisabeth Hassenpflug była następnym bajkowym źródłem braci Grimm.Rodzina Hassenpflug i Grimmowie przyjaźnili się ,później ich rodziny połączyły się poprzez śluby .Hassenpflugowie mieszkali w Hanau od 1789 do 1799 w domu nazywanym „Haus Lossow” przy Neustädter Markt/ rogu Lindenstrasse .Budynek został wybudowany w 1597 roku ,był jednym z pierwszych budynków w Hanau Neustadt. Dom został zniszczony podczas wojennych nalotów 19 marca 1945 roku, na jego miejscu pojawiła się replika budynku .Natomiast w 2012 roku pojawiła się tablica upamiętnia miejsce zamieszkania Marie Hassenpflug.

Jako ciekawostkę dodam jeszcze ,że ten budynek pierwotnie zwany był Domem Amsterdama (został on zbudowany przez holenderskiego kupca serów z Amsterdamu). Dopiero później stał się domem Lossow ,gdy zamieszkał tam w 1788 roku nadworny cukiernik Carl Joseph Lossow z żoną Kathariną -ponoć była tam najlepsza kawa w Hanau w owych czasach 🙂

---

Nazwę Lossow odnaleziono w pamiętniku brata Marie (Ludwiga).W budynku znajduje się sklep z odzieżą sportową, mieszkali na drugim pietrze. Ojciec Johannes Hassenpflug został burmistrzem Hanau w 1789 roku.

---

Marie Hassenpflug  została damą dworu księżnej Marii Friederike von Anhalt-Bernburg, córki landgrafa, a później elektora Wilhelma IX./I. z Hessen-Kassel. Jej mąż natomiast był szambelanem księżnej.Mieszkali z księżną w Wabern , Hanau i Bonn. Następnie zamieszkali w Kassel i tam zmarła.

To właśnie Marie opowiedziała chyba najwięcej bajek braciom Grimm (prawie 50 bajek ).

Piękna i wykształcona dziewczyna poznała swojego męża Johanna Friedricha von Dalwigk właśnie  dzięki braciom Grimm . Zamieszali razem na  farmie w Schauenburg-Hoof.

Marie Hassenpflug opowiedziała wiele bajek , które bracia Grimm spisali ,były to między innymi :

1. Mały brat i siostra -Brüderchen und Schwesterchen (KHM 11),
2. Czerwony Kapturek -Rotkäppchen (KHM 26),
3. Dziewczyna bez rąk -Das Mädchen ohne Hände (KHM 31),
4. Rozbójnik (KHM 40)-Der Räuberbräutigam (KHM 40),
5. Wędrówka Daumerlinga -Daumerlings Wanderschaft (KHM 45),
6. Śpiąca królewna -Dornröschen (KHM 50),
7. Syrenka wodna -Die Wassernixe (KHM 79),
8. Złoty klucz -Der goldene Schlüssel (KHM 200),
9. Ptak feniks -Vogel Phönix (KHM 75a),
10. Kowal i diabeł -Der Schmied und der Teufel (KHM 81a),
11. Żabi Król – Der Froschprinz (KHM 99a)
12.  być może także Królewna Śnieżka (KHM 53)

Ludwig Hassenpflug wspomniany brat ,który pisał pamiętnik ożenił się z siostrą Grimmów –Charlotte Amalie Grimm, zwaną Lotte Grimm ,tym samym został ich szwagrem 😉 Został on ministrem spraw wewnętrznych i sprawiedliwości ,zwano go jednak „klątwą Hesji”.W Kassel na LUTHERPLATZ znajduje się stary zabytkowy cmentarz który jest nieogrodzony . Stoi na nim stary Kościół ewangelicki Lutherkirche. Na tym placu wokół kościoła stoją stare zabytkowe pomniki . Między innym grób matki braci Grimm , ich siostry Lotte ,część rodziny Hassenpflug .Reszta członków dalszej rodziny oraz dwóch braci Carl i Ludwig Grimm są pochowani HAUPTFRIEDHOF -CMENTARZ(główny cmentarz w Kassel).Sami bracia Jacob i Wilhelm Grimm są pochowani w Berlinie.

---

Bajki opowiedziane przez siostry Marii

Amalie Hassenpflug:

• Trzech małych ludzików w lesie – KHM13 Die drei Männlein im Walde,
• Matka Chrzestna-KHM 42 Der Herr Gevatter

prawdopodobnie Cudowna gościnność-KHM 43a Die wunderliche Gasterei.

Johanna (Jeanette) Hassenpflug

1. Trzy błystki – KHM 14 Die drei Spinnerinnen,
2. Czerwony Kapturek-KHM 26 Rotkäppchen,
3. Stoliczku nakryj się, złoty osiołek i kij z worka-KHM 36 Tischchen deck dich, Goldesel und Knüppel aus dem Sack,
4. Pan Korbes- KHM 41 Herr Korbes,
5. Dwunastu myśliwych – KHM 67 Die zwölf Jäger,
6. Kot w butach – KHM 33a Der gestiefelte Kater,
7. KHM 70a Der Okerlo- mroczna i dziwna bajka raczej nie dla dzieci ( o kanibalach)
8. Księżniczka skóry mysz – KHM 71a Prinzessin Mäusehaut Bajka bardzo do bajki o oślej skórze  usunięta z drugiej edycji bajek Braci Grimm.

---

Inne znane bajki opowiedziane przez rodzinę Hassenpflug

KHM 5Wilk i siedmioro małych dzieci
KHM 17 Biały wąż,
KHM 20 Odważny mały krawiec,
KHM 25 Siedem kruków,
KHM 32 Clever Hans,
KHM 52 King Thrushbeard,
KHM 55 Rumpelstiltskin,
KHM 64 Złota gęś,
KHM 54a Hans Dumm,
KHM 62a Sinobrody,
KHM 76a Goździk,
KHM 84a Teściowa,
KHM 61a O krawcu, który wkrótce się wzbogacił

Również Johann Friedrich Krause mieszkaniec Schauenburga ,dzisiejsza dzielnica Hoof ( miejscowość koło Kassel i Buanatal) .Obok Viehmann był jednym z kolejnych źródeł kolekcji bajek braci Grimm. W komentarzach do ich baśni pojawia się jako sierżant Krause. Jego bajki spisane przez braci Grimm to:

1. Trzy wężowe listki (Die drei Schlangenblätter)KHM 16
2. Stary Sułtan (Der alte Sultan ) KMH 48
3. Tornister, kapelusik i rożek (Der Ranzen, das Hütlein und das Hörnlein )KHM 54
4. Król na Złotej Górze (Der König vom goldenen Berg )KHM 92 ( nie do końca wyjaśnione)

Inne źródła podają zamiast bajki numer  3 bajkę Der gelernte Jäger -Wyszkolony myśliwy .

---

Co oznacza skrót KHM -odnosi się do oryginalnego tytułu kolekcji za Kinder- und Hausmärchen Braci Grimm 

---

Źródło:
Wikipedia oraz strona mhk , documenta Stadt, Stadt Regiowiki